Byzantium : Een hoorcollege over de cultuurgeschiedenis van het Byzantijnse Rijk

De rijke geschiedenis en cultuur van het Byzantijnse rijk, ook wel Oost-Romeinse rijk genoemd, is voor velen onbekend terrein. Ten onrechte, want deze geschiedenis is minstens zo boeiend als die van het bekendere West-Romeinse imperium. In zijn hoorcollege besteedt Hein van Dolen ruime aandacht aan de vele facetten van dit keizerrijk dat meer dan 11 eeuwen heeft bestaan, zoals de geschiedenis, de godsdienst, de literatuur en de kunst.

Die lange geschiedenis vangt aan bij de stichting van de stad door keizer Constantijn in 330 en duurt tot en met de val van Constantinopel op 29 mei 1453, waarbij sultan Mehmed de stad omdoopt in Istanbul. In deze 11 eeuwen hebben 88 keizers en keizerinnen geregeerd, waarvan enkele befaamde geleerden waren.

Een groot deel van de bevolking was geletterd en de literatuur werd naarstig beoefend. Ook nam de kunst een zeer hoge vlucht, zoals met de iconen.

Geloof was voor de Byzantijnen een wezenlijk onderdeel van hun cultuur. Om dat geloof is door de keizers en de bevolking vaak bloeddorstig gestreden.

Een synopsis en presentatie van het hoorcollege Byzantium wordt als pdf-bestand meegeleverd.

Dit hoorcollege is georganiseerd in samenwerking met HOVO Amsterdam.

Inhoud

College 1. Geschiedenis

H1. Wat voorafging aan de stichting door Constantijn de Grote

H2. Optreden Constantijn de Grote (306-337)

H3. Opvolgers van Constantijn de Grote (337-363)

H4. Dynastie van Theodosius (363-450)

H5. De eeuw van Justinianus de Grote (527-610)

H6. De dynastie van Heraclius (610-717)

H7. Het eerste deel van het gouden tijdperk (867 tot 969)

H8. Het tweede deel van het gouden tijdperk (969 tot 1056)

H9. De grote ramp van Manzikert in 1071

H10. De dynastie der Komnenen (1081-1185)

H11. De vierde kruistocht (1201-1204) en de gevolgen

H12. De dynastie van de Palaiologen (1259-1449)

H13. De ondergang op 29 mei 1453

College 2. Godsdienst

H14. Inleiding op de Byzantijnse godsdienst

H15. Concilie van Nicea (325)

H16. De opkomst van Byzantijnse monniken en kloosters

H17. Concilie van Efese (430-431)

H18. De eeuw van het iconoclasme (726-843)

H19. Het schisma van Photios (863)

H20. Het grote schisma (1045) en de gevolgen

H21. Het concilie Ferrara - Florence (1438-1439)

H22. De relatie met de Islam

College 3. Literatuur

H23. Ontwikkeling van de taal en literaire genres

H24. Theologie

H25. Geschiedschrijving

H26. Romans

H27. Poëzie en muziek

College 4. Kunst

H28. Inleiding op de Byzantijnse kunst

H29. Iconen

H30. De Hagia Sophia

H31. Maria-iconen en afbeeldingen van de kruisiging