Republiek van rivaliteiten : Nederland sinds 1813

In het pas gestichte Koninkrijk der Nederlanden onder Willem I onderwierp de samenleving zich aan een modernisering die grote sociale druk tot eenvormigheid met zich meebracht: iedereen moest een beschaafde burger worden, doordrongen van christelijke en maatschappelijke deugden. Het mooist zou zijn als iedereen lid werd ban de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen en de Hervormde Kerk. Maar naarmate de eeuw voortschreed, rees het verzet tegen deze ontwikkeling naar 'eene eentonige alledaagschheid van een democratisch-socialistische republiek'.