De meeste experts zijn het erover eens dat de Great Divergence ergens in de 18de en 19de eeuw ontstond, toen voor het eerst in de geschiedenis van de wereld in Groot-Brittannië en in een aantal andere Europese landen moderne economische groei optrad. Tot op dat moment was het verschil tussen arme en rijke samenlevingen altijd relatief gering geweest, aangezien wereldwijd armoede normaal was. Met de Great Divergence werd het westen veel rijker dan de rest van de wereld, met uitzondering van Japan. In zijn college bespreekt Peer Vries een groot aantal zeer diverse verklaringen voor dit economisch uiteengroeien. Hij doet dit aan de hand van systematische vergelijkingen van allerlei verschillende delen van de wereld, met accent op West-Europa en Oost-Azië. Het te verklaren fenomeen is weliswaar economisch van aard, maar bij de verklaringen krijgen ook geografische, demografische, politieke, militaire, sociale en culturele factoren ruime aandacht.
Inhoud
College 1. Het probleem van de Great Divergence
H1. Definitie en omschrijving
H2. Bronnen van groei
H3. Waarschijnlijke en minder waarschijnlijke oorzaken
College 2. De periode vóór de Great Divergence
H4. Waarom was groei zo ongewoon en moderne groei zo lang afwezig?
H5. Verschillen en speelruimtes binnen het Malthusiaanse kader
H6. Periodes van uitzonderlijke bloei
College 3. De Industriële Revolutie
H7. Het doorbreken van de Malthusiaanse beperkingen
H8. Twee verschillende benaderingen van de oorzaken van de Great Divergence
H9. Een derde benadering: de California school
College 4. Vormen van kapitalisme
H10. De rol van het kapitalisme volgens Adam Smith
H11. De rol van het kapitalisme volgens Braudel en Wallerstein
H12. Het belang van intercontinentale contacten
College 5. De Staat
H13. De 'liberale' staat als verklaring voor de welvaart van het Westen
H14. De Engelse en Chinese realiteit
H15. De verklaring voor de verschillen in staatsvorm
College 6. Wetenschap en technologie
H16. Het belang van wetenschap voor het begin van de industrialisatie
H17. De aanwezige stimulansen
H18. Verschillen in kennis-infrastructuur en in de acceptatie van nieuwe kennis